HEP BİR ADIM İLERİ...
ElectroVET EZ 4
Veteriner Elektrokemoterapi Cihazı
Elektrokemoterapi, deri ve deri altı tümörlerinin tedavisinde hayvanlarda ve insanlarda kullanılabilen yeni bir tekniktir.
1980'li yıllarda hücre zarının geçirgenliğini in vitro artıran spesifik elektriksel koşullar tanımlandı ve "elektroporasyon" kavramı doğdu. Bu yeni yaklaşım geliştirildi ve bazı kemoterapötik ilaçların daha etkili olmasıyla birlikte, 1991 yılında elektroporasyon, insan ve veterinerlik alanındaki ilk klinik çalışmalarda doğrulandı (Mir ve ark. 1991).
2006 yılında insan tıbbında kullanılmak üzere ESOPE (Avrupa Standart Elektrokemoterapi Operasyon Prosedürleri) projesi sayesinde elektrokemoterapi tekniği standartlaştırıldı (Mir ve al. 2006); Cihazımız bu önlemlere tamamen uygundur.
ELEKTROKEMOTERAPİ NEDİR?
Yaşayan hücreler üzerine elektrik darbeleri.
Bu fiziksel süreç, elektriksel uyarıların çevresinde bulunan tüm hücreleri etkiler. Sitotoksik ilacın alımı tümör hücrelerinde daha fazladır, bu da bu hücrelerin apoptoz yoluyla veya sık mitoz sırasında öldürülmesindeki etkinliğini arttırır.
Elektrik darbeleri sitotoksik ilaçların etkinliğini önemli ölçüde artırırken yan etkilerini de azaltır.
Elektrokemoterapinin ayrıca damar kilidi adı verilen doku düzeyinde de büyük bir etkisi vardır.
Dokuya elektrik darbeleri uygulamak, elektriklenen bölgelerde kan akışının geçici olarak durmasına neden olur.
Mekanizma kısmen histamine bağımlı immün yanıtın varlığına dayanmaktadır.
Sağlıklı dokudaki kan akışının kesintiye uğrama süresi (kasta bir ila iki dakika), tehlikeli hipoksi veya diğer yan etkilerin ortaya çıkması için yetersizdir.
Tümörlerin içindeki bu damar tıkanıklığı birkaç saat sürer.
Ayrıca vasküler endotel hücreleri bölünerek tümörde sürekli yeni damarlar üretir; aynı zamanda Elektrokemoterapiye de duyarlı hücreler.
Bu damar kilidi tümöre kan akışını azaltarak elektrokemoterapinin etkinliğini arttırır.
Bu damar kilidinin etkisinin kanıtı histolojik, fizyolojik ve dijital modellerde gözlemlenmiştir.
Elektrokemoterapinin güvenliği ve etkinliği yakın zamanda büyük kan damarları tarafından beslenen tümörlerde ve büyük hepatik damarların yakınında bulunan metastazların tedavisinde gösterilmiştir.
Sonunda bağışıklık sistemi aktive olur.
Ön çalışmalara göre bu aktivasyon IL-2 ve Toll benzeri reseptörleri içermektedir.
Deneysel olarak tümörlerin implante edildiği bağışıklık sistemi yetersiz fareler üzerinde deneyler yapılmıştır; tümör büyümesindeki gecikme, bağışıklık sistemi yetersiz farelerde, bağışıklık sistemi yeterli farelere göre iki kat daha hızlı olmuştur.
Ek olarak, bağışıklığı yetersiz farelerin hiçbiri tedavi olmazken, bağışıklığı yeterli farelerin %80'inde tümör ortadan kalkmışmır (Bretonneau, 2012).
Video'nun Türkçe anlatımı:
EKT Tümörlerde kullanılan bir tekniktir.
20 dk kadar süren bir işlemdir, uygulama öncesinde hayvan’a genel anestezi uygulandıktan sonra Tümör temizlenip dezenfekte edilir.
Hekim, Tümör üzerine 6 mm’de bir olmak üzere lineer retrotraksiyon enjeksiyonu uygular. (Sisplatin (1 mg/mL) veya bleomisin (1000 IU/mL) intratümöral veya intravenöz enjeksiyonu).
Alana iğneli elektrot tutucu ile elektrik darbeleri verilir. Tümör etrafına 1 cm’lik alana kadar non-invazif bir şekilde yüksek yoğunluklu elektrik darbeleri, zarı geçici olarak dengesizleştirerek hücreleri çevredeki anti-kanser ilaçlarına karşı geçirgen hale getirir (elekroporasyon). Uyarılar durdurulduğunda membranın duvarları gerilir ve ilaçlar hücre içinde hapsedilir.
Ölü hücreler 10 gün içerisinde hayvanın immün sistemi tarafından vücuttan atılır.
Bazı vakalarda 2’inci bir uygulama gerekli olabilmektedir.
Elektrokemoterapi tekniği atlarda %97.7 oranında tekrarlanmasını önleyerek tedavi sağlamıştır.
Kedilerde ise Epidemoid karsedona’larda başarı oranı %87.5 tir.
2006’dan beri insanlarda kullanılan bir teknik olan elektrokemoterapi 4 yılda Melanonalarda %84 oranında başarı elde etmiştir.
Yan etkisizdir ve başka tedavi çeşitleri ile birleştirilebilir.
Özel eğitim gerektirmeyen bir tekniktir.
Cihaz ve kolayca taşınabilirdir.
SİTOTOKSİK İLAÇ ENJEKSİYONLARI
Etkili elektrokemoterapinin temel ön koşulu, ilacın doğru dozunun enjekte edilmesidir.
ELEKTRİK DARBELERİNİN UYGULANMASI
Fizikokimyasal prensip, elektrokemoterapinin neden her türlü tümör üzerinde etkili olduğunu açıklamaktadır.
Her canlı hücre, geçirgenliği elektriksel uyarılarla değiştirilen bir zarla dış ortamdan izole edilir.
Elektrokemoterapi tüm tümör türlerinde etkilidir ancak etkinlik düzeyinin tümörün türüne bağlı olarak değiştiği görülmektedir.
Bunu birkaç neden açıklayabilir: tümör hücrelerinin ilaçlara duyarlılığındaki içsel değişkenlik; mevcut olmayan membran geçirgenliği; ilaçların zayıf dağıtımı; ve hatta immünojenik tümör hücreleri.
Elektrik alanı hücreleri öldürmek için değil, geçici geçirgenlik yaratmak için uygulanır.
Elektrik alanına maruz kalan hücrelerde bulunan genler, bir DNA çipi kullanılarak analiz edilmiştir: elektrik darbeleri, Hsp70 proteininin varlığıyla karakterize edilen bir stres reaksiyonuna neden olmaktadır (Miklavčič, 2004).
TÜMÖR TEDAVİSİ
Tedaviden sonra, iltihaplanma (nötrofil granülosit, lenfositler, plazma hücresi) ile karakterize edilen bir ilk aşama meydana gelir ve bunu tümörlerin %80'inde nekroz takip eder. Tedaviden iki hafta sonra inflamasyon olmayan apoptotik hücrelerin sayısında azalma gözlenir.
Tümör hücrelerinin şiddetli nekrozu genellikle olumlu bir işarettir.
Elektrokemoterapi kas veya sinir hücreleri gibi sakin durumdaki hücreleri değil, yalnızca hücre döngüsünü (mitotik ölüm yoluyla) etkilediğinden nekroz lokalize kalır.
ELEKTROKEMOTERAPİ’NİN ÇALIŞMA PRENSİBİ
Enjeksiyon esnasında Antikanser ilacı hücreyi çevreler.
Elektroporasyon, hücreyi, zarı geçici olarak dengesizleştiren yüksek yoğunluklu bir elektrik alanına maruz bırakır. Bu süre zarfında membran, hücreyi çevreleyen anti-kanser ilacına karşı geçirgendir.
Alan durduğunda zardaki gözenekler kapanarak ilaçları içeride hapseder.
EKT NE ZAMAN KULLANILIR?
Yüzeysel tümörlerin tedavisi
-Gizli mikro metastazları ortadan kaldırmak için adjuvan tedavi
-Ablasyonun kısmi olması durumunda lokal nüksü önlemek için adjuvan tedavi
-Cerrahi eksizyonu kolaylaştırmak için neoadjuvan tedavi
-Hayvanın yaşam kalitesini iyileştirmek için palyatif tedavi
EKT ENDİKASYONLARI:
Veteriner hekimlikte de insan hekimliğinde kullanılan protokolün aynısı (kemoterapi enjeksiyonları, elektriksel uyarıların uygulanması vb.) kullanılmaktadır. Ancak hayvanlarda genel anestezi zorunludur.
Hayvanlarda ödem veya nekroz gibi lokal yan etkiler görülebilir ve iyileşme döneminde her iki haftada bir takip ziyaretleri gerekebilir.
Öte yandan nekroz, enfekte bir yaranın aksine kaşıntıya neden olmaz ve elektrokemoterapi uygulanan hayvanların genel durumlarında herhangi bir değişiklik görülmez. Sağlıklı skar dokusu yavaş yavaş tümör lezyonunun yerini alır. Bu iyileşme birkaç hafta sürebilir.
EKT tek başına veya birden fazla seansta kullanılabilir.
Bu tedavi aynı zamanda adjuvan tedavi olarak da kullanılabilir. Cerrahi veya radyoterapiye ek olarak bu vakalarda hücre çoğalma hızı yüksek olduğundan EKT'nin etkinliği korunur. Bu nedenle iyileşmenin yavaşlaması riski yoktur.
FAYDALAR
Kullanımı kolay: ESOPE raporuna göre başarı oranları hastaneden hastaneye farklılık göstermemektedir.
Antikanser ajan dozlarının azaltılması: Kemoterapiyle ilişkili yan etkiler ve riskler büyük ölçüde azalır veya ortadan kalkar.
Tekrarlanabilir tedavi: Tümörün orjinal boyutuna ve tedaviye verilen cevaba bağlı olarak, toksisite eşiği olmaksızın, 5 cm'lik bir lezyon için ortalama üç seans gereklidir.
Tümör hücrelerinin seçiciliği: Sağlıklı doku bozulmadan kalır.
Hızlı tedavi: Ortalama 20 dakika sürer, hastaneye yatmaya gerek yoktur.
İyi tolere edilir: Lokal reaksiyonlar meydana gelebilir ve NSAID'ler tarafından kontrol edilir.
Tedavinin fiyatı makuldür: Hastanelerdeki tedavi ücretleri oldukça rekabetçi kabul edilmektedir.
SORU/CEVAPLAR
Hangi tip histoloji için EKT kullanılır?
Elektrokemoterapi farklı tipteki birçok tümörün tedavisinde kullanılır: sarkoidoz, melanom, sarkom, karsinom vb. Tam olarak tedavi edilebilmesi için uygulayıcının elektrotlarla tümöre doğrudan erişebilmesi gerekir.
Ayrıca insan tıbbında yakın zamanda yayınlanan bir yayın (Miklavčič, 2013), elektrokemoterapinin sarkomlar üzerinde melanom veya karsinomlardan daha etkili olduğunu göstermektedir. Yayın ayrıca intratumoral sisplatin veya bleomisin enjeksiyonları arasında etkinlik açısından bir fark olmadığını da doğrulamaktadır.
Her seans için genel anestezi uygulamak şart mıdır?
Elektriksel impulsların her uygulanması bir kasılmaya neden olur. Bu kasılmalar, tümör sinir pleksusuna yakın olduğunda önemli olabilir.
İnsan tıbbında, hastalar hoş olmayan bir duyum tarif ettiğinde lokal anestezi yeterli olabilir. Ancak veteriner hekimlikte reaksiyonlar tehlikeli olabilir ve genel anestezi zorunludur.
EKT neden sağlıklı dokulara etki etmez?
Hücrelerde elektrik alanının uygulanması 1990'lı yıllarda geliştirilen bir matematik formülüne karşılık gelir. Bu formülde hücrenin boyutu ve şekli dikkate alınır.
Tümör hücreleri boyut olarak nispeten homojendir, dolayısıyla elektriksel uyarılara normal hücrelere göre daha duyarlıdırlar.
Ayrıca kemoterapi hücrelere enjekte edildiğinde bu moleküller hücre bölünmesini durdurur; normal hücreler daha az sıklıkla bölünür ve dolayısıyla daha az duyarlıdır.
Bir seans süresi ne kadardır?
Ortalama olarak bir seans 20 dakika sürer. Süre lezyonların sayısına ve boyutlarına bağlıdır.
Kaç seans gereklidir?
Ortalama olarak 5 cm'lik bir lezyon için 20 dakikalık 3 seans gereklidir. Seans sayısı tümör sayısına, büyüklüğüne ve tedaviye verilen cevaba bağlıdır.
Her bir seans arası ne kadar süre beklemeli?
Seanslar genellikle iki hafta arayla yapılır. Palyatif tedavilerde seanslar tedavinin sonuçlarına göre gerçekleştirilir; aylık bir seans, istilacı bir tümörün kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir.